Aile hekimlerinin uygulama sıkıntı yaşadıkları bir konu spor yapmak isteyen kişilerin sağlık raporları hakkındadır. Yasa tarafından sağlık raporu hakkında ikili ayırım yapılmış ve spor müsabakasına katılanlar ve bireysel spor yapacaklar olarak ikili bir düzenlemeye gidilmiştir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından 07.12.2001 tarihli ve 24606 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği’nin 5. maddesi uyarınca spor yarışmalarına katılabilmek için ilgili müdürlük veya federasyondan lisans alınması zorunludur. Söz konusu lisansın çıkarılabilmesi için ilgili yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca sağlık izin belgesi alınması zorunludur.
Bununla birlikte aynı yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca eğitim ve öğretim kurumları tarafından yapılacak yarışmalara katılmak isteyenlerin de öğrenci lisansı alınması zorunludur. Söz konusu lisans için yine sağlık izin belgesi alınması gerekmektedir.
Yönetmelikte belirtilen sağlık izin belgesi örneği yönetmeliğin ekinde (Ek-5) matbu olarak düzenlenmiştir. Söz konusu belge tek hekim tarafından düzenlenebilir nitelikte. Ancak tüm bu hususlara karşın son dönemde meydana gelen sporcu ölümleri bu konuda yapılan sağlık değerlendirmelerini gündeme getirmiş bulunmaktadır.
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 6. maddesi uyarınca tabip, sanat ve mesleğini icra ederken, hiç bir tesir ve nüfuza kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatine göre hareket eder. Tabip, tatbik edeceği tedaviyi tayinde serbesttir.
Yine aynı Nizamnamenin 13. maddesi uyarınca, tabip, ilmi icaplara uygun olarak teşhis koyar ve gereken tedaviyi tatbik eder. Söz konusu yasa hükümleri ile hastanın tetkik ve tedavisinde hekim özgür bırakılmıştır.
Sporcu sağlık muayeneleri;
– sporcuda var olan, – ya da gelişebilecek hastalıkları önceden tespit etmek, – gerekli önlemleri almak, – tedavilerini sağlamak, – hatta bazen sportif aktiviteyi değiştirmek amacıyla yapılmaktadır. Esas itibari ile sporcu muayeneleri koruyucu hekimlik gereğidir.
Bu itibarla sağlık izin belgesi almak için gelenlerin kişisel ve aile anamnezleri de değerlendirilmek, tam bir fiziki muayene ve laboratuar testleri yapılmak sureti ile bireyin sağlık durumu tespit edilmelidir. Söz konusu muayene kapsamında kişinin yapacağı spor dalı da dikkate alınmalı ve spor dalının özelliklerine uygun olarak muayeneye özen gösterilmelidir.
Borçlar Kanunu gereğince hekime yüklenen en büyük yükümlülük özen yükümlülüğüdür. Hekim, hastanın zarar görmemesi için yalnız mesleki değil, genel hayat tecrübelerine göre herkese yüklenebilecek dikkat ve özeni göstermek, hastanın durumuna değer vermek, tıp bilimini kurallarına gözetip uygulamak, tedaviyi her türlü tedbiri alarak yapmak zorundadır.
Hekim, ufak da olsa bir tereddüt gösteren durumlarda bu tereddüdü ortadan kaldıracak araştırmalar yapmak ve koruyucu tedbirler almakla yükümlüdür. Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği’nde sağlık izin belgesi muayenesinin hangi şartlarda yapılması düzenlenmediği üzere genel şartlar uyarınca muayene yapılmalıdır.
Hekimin söz konusu hususları yerine hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi/eksik getirmesi durumlarında hukuki ve cezai sorumluluğu bulunmaktadır. Bu itibarla sağlık izin belgesi, sağlık raporu için başvuruda bulunan bireyi bir hasta muayene eder gibi dikkatli bir şekilde anamnez aldıktan sonra, kişinin istediği raporun da içeriğine uygun olarak tam bir fizik muayene yapmalı önemlidir. Bununla birlikte gerekli olmadığı durumlarda sağlık raporu verilmemesi de hekim açısından koruyucu bir önlemdir.
Zira, Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği’nin yukarıda sayılan durumlar haricinde kalan 17. maddesi ile spor federasyonları, spor kulüpleri, özel beden eğitimi ve spor tesisleri, il spor merkezleri, eğitim ve öğretim kurumları ile diğer kurum ve kuruluşlar, yaşam boyu spor, herkes için spor ve diğer spor etkinlikleri kapsamında spor yaptırdıkları kişilerin sadece sağlık durumları hakkındaki beyanlarının yeterli olacağı ve bu kişilere spor kartı verileceği düzenlenmiştir.
Hekimler açısından sorun olmaya teşkil eden sağlık raporlarının, Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği hükümleri uyarınca düzenlenmesi ve kişilerin muayenesinin yapılmak sureti ile tüm tereddütlerin giderilmesi önemlidir.